مرد آهنی (به انگلیسی: Iron Man) نام یک فیلم اکشن و تخیلی محصول سال ۲۰۰۸ آمریکا است. این فیلم بر اساس سری

داستان‌های کمیک شرکت مارول کامیکس با همین نام می‌باشد. این فیلم با کارگردانی جان فاورو در استدیو مارول سینماتیک

یونیورس ساخته شد. رابرت داونی جونیور در نقش تونی استارکستاره اصلی فیلم بازی می‌کند، کسی که با دانش مهندسی خود زره‌ای

آهنی و روباتیک ساخته و به ابرقهرمان تبدیل می‌شود. گوینث پالترو در نقش پپر پاتز دستیار شخصی تونی استارک، ترنس هاورد درآنیک

ارتشی به نام جیمز رودس و جف بریجز نیز نقش عبودیا استین، یکی از مدیران شرکت استارک که شرکت تولید سلاح‌های نظامی

می‌باشد، را بر عهده دارد. از سال ۱۹۹۰ شرکت‌های یونیورسال پیکچرز، فاکس قرن بیستم و نیو لاین سینما در پی آماده سازی فیل بود

که در سال ۲۰۰۶ مارول استدیوز حق ساخت این فیلم را به انحصار خود در آورد. مارول، پروژه را به همراهی شرکت پارامونت پیکچرز به

عنوان اولین همکاری با بودجه داخلی کار کرد. کارگردان فیلم جان فاورو قسمت‌های نخست فیلم را در کالیفرنیا آمریکابرداشت کرد و به

دلیل وجود ابرقهرمان‌های فراوان در نیویورک از قرار دادن مرد آهنی در این شهر سر باز زد. در زمان فیلم برداری بازیگران برای ساخت

دیالوگ‌های خود آزاد گذاشته شده بودند چرا که گروه نویسندگی مشغول شکل دادن به داستان و صحنه‌های اکشن فیلم بودند.

نسخه‌های لاستیکی و آهنی زره توسط شرکتاستن وینستون ساخته شد، هر چند در آن از افکت‌های کامپیوتری نیز استفاده شد.

شرکت‌های هاسبرو و سگا وسایل مورد نیاز را فروختند و برای دیگر خدمات با شرکت‌های آئودی، برگر کینگ، ال جی و سون-ایلون قرارداد

بسته شد.بازخوردهای فیلم و به خصوص بازیگری داونی اکثراً مثبت بود. بنیاد فیلم آمریکا این فیلم را به عنوان یکی از ده فیلم برتر شناسایی کرد.

داونی، فاورو، پالترو در ۷ می ۲۰۱۰ برای قسمت دوم فیلم، مرد آهنی ۲ بازگشتند. مرد آهنی در همان دنیایی رخ می‌دهد که دیگر

فیلم‌های مستقل مارول استدیوز رخ داده بودند. داونی یک بار برای در نقش استارک در فیلم هالک شگفت انگیز و باری دیگر در سال

۲۰۱۲ در فیلم انتقام جویانبه نقش آفرینی پرداخت. همچنین از او برای شرکت در مرد آهنی ۳ دعوت شده است.

بازیگران

رابرت داونی جونیور در نقش تونی استارک/مرد آهنی:یک مخترع نابغه،پلی بوی و مدیر شرکت استارک یک شرکتولیداسلحدر امریکااست.

او پسر هاوارد استارک، یکی از مهندسان پروژه منهتن می‌باشد. تونی در ۴ سالگی اولین برد الکترونیکی و در ۶ سالگی اولین موتورخود را

ساخت; در ۱۸ سالگی از دانشگاه ام آی تی فارغ‌التحصیل شد و در ۲۱ سالگی مدیریت شرکت استارک را به عهده گرفت. فاورو ابتدا

شخصی دیگری را برای بازی در این نقش در نظر داشت^[۲] اما نهایتاً داونی (یک طرفدار پر و پا قرص داستان‌های کمیک)^[۳] را انتخاب کرد

زیرا باور داشت که گذشتهٔ این بازیگر و بزرگ شدن او با این داستان به بازی او کمک شایانی خواهد کرد. او گفت: «بهترین و بدترین لحظهٔ

زندگی رابرت در برابر چشم بیننده‌ها قرار گرفت. او می‌بایست تعادلی میان شوق خود و کارش برقرار کند که بی نظیر است. درست مثل

تونی استارک. او عمقی را به این شخصیت اضافه کرده است; مانند کسانی است که در دبیرستان مشکل دارند و یا نمی‌توانند با دختر

مورد علاقه‌شان رابطه برقرار کنند.»^[۳] فاورو همچنین داونی را "عوضی دوست داشتنی" می‌نامد. داونی در زمان پیش از تهیهٔ فیلم

دفتری کنار دفتر فاورو داشت^[۴] که باعث می‌شد او در کارها همکاری و دخالت بیشتری داشته باشد. او طنزی عمیق تر را به نمایش

نامه اضافه کرد که در نسخهٔ اصلی وجود نداشت.^[۵] او توضیح می‌دهد:

«چیزی که مرا معمولاً از این‌ها [ابر قهرمان‌ها] متنفر می‌کند این است که آن‌ها بعد از مدتی به آدمی خشک و مسخره

 

تبدیل می‌شوند. چیزی که خیلی برای من مهم بود عوض کردن شخصیت تا حدی که دیگر هنوز قابل شناسایی باشد بود.

 

زمانی که کسی ابله بوده خوشبختانه هنوز آثاری از شوخ طبعی در او وجود دارد.»^[۶]

برای آماده سازی، داونی ۵ روز هفته برنامه‌های بدن سازی و تمرین ورزش‌هایی رزمی داشت.^[۳]

ترنس هاورد در نقش کلنل جیمز "رودی" رودس: دوست استارک و رابط بین شرکت استارک و نیروی هوایی امریکا. فاورو هاورد را برای

نقش رودس انتخاب کرد چرا که فکر می‌کرد او توانایی بازی در نقش ماشین جنگ را در ادامهٔ داستان دارد.^[۷] او برای آماد سازی خود

برای نقشش در ۱۶ مارس ۲۰۰۷ به پایگاه هوایی نلیس سفر کرد و با خلبانان آنجا دوست شد و دربارهٔ هلکوپترهای پیو هاوک اچ اچ-۶۰ و

جت اف-۲۲ رپتوراطلاعات بدست آورد.^[۸] بعد از آشنایی رودس با استارک در داستان حالتی در او شکل می‌گیرد که باعث می‌شود او

دربارهٔ درستی کارهای استارک مطمئن نباشد. هاورد می‌گوید:«رودس از نحوهٔ زندگی استارک منزجر است اما بعداً متوجه می‌شود که

شاید راه دیگری وجود داشته باشد.»^[۹] هاورد و پدرش از طرفداران مرد آهنی بودن شاید چون رودس از معدود ابر قهرمان‌های سیاه

پوست زمان بچگی او بوده است.^[۱۰]هاورد می‌گوید از زمانی که بازی داونی را در فیلم علم عجیب دید طرفدار او شد و زمانی که با هم

روی صحنه قرار گرفتند گفت:«رابرت و روحیهٔ مبارزش مرا برای رسیدن به او خسته کرده است. من از او ۴۰ یا ۵۰ پوند سنگینتر هستنم.

وقتی که می‌خواستیم وزنه برداری کنیم من ۲۲۵ پوند (۱۰۲ کیلو) انتخاب کردم ولی ۱۰ دفعه آن را انداختم. اما رابرت ۲۳۵ (۱۰۶ کیلو) را

برداشت و زد من هم مجبور شدم ۲۴۵ (۱۱۱ کیلو) را بزنم. اشکال ندارد من هم او را به دویدن بردم و آنجا تلافی اش را در آوردم. بیچاره تا

چند روز نمی‌توانست راه برود!»^[۱

هاورد در حال سوار شد بر یک شبیه سازاف-۱۶

جف بریجز در نقش عوبدیا استین: نفر دوم شرکت استارک و یکی از بنیان گذاران آن. بریجز از بچگی طرفدار کمیک بود و به خاطر کارهای واقع گرایانهٔ فاورو از او نیز خوشش می‌آمد. او برای این نقش سر خود را تراشید و ریش خاکستری رنگی گذاشت، کاری که به قول او همیشه دوست داشت انجام دهد. بریجز کتاب عوبدیا را گوگل کرد و متعجب شد که بخش‌هایی از انجیلچقدر خوب شخصیت عوبدیا را نشان داده است.^[۱۲] خیلی از صحنه‌های استین برای تمرکز بر روی تونی استارک حذف شد.^[۱۳]

گوینث پالترو در نقش پپر پاتز: دستیار شخصی استارک و معشوقهٔ او. پالترو برای آشنایی بیشتر با شخصیت پپر از شرکت مارول درخواست کرد تا تمام کتاب‌هایی که پپر در آن‌ها حضور دارد را برای او بفرستند. پالترو شخصیت پپر را باهوش و رهبر خواند و از نوع رابطه‌ای که برای پپر و تونی در نظر گرفته شده است بسیار خوش حال است. او در این باره می‌گوید: «راستش بین این دو رابطهٔ پر سر و صدایی وجود ندارد» رابطه این دو مانند فیلم‌های کمدی دهٔ ۴۰ شوخ، جذاب و معصوم توصیف شده است.^[۱۴]

شان طوب در نقش یینسین: هم بند استارک در غار. در سری داستان‌ها یینسین چینی است اما در فیلم او اهل روستایی در افغانستان به نام گلمیر می‌باشد. او بانی تمام جنبه‌های ابرقهرمانانهٔ استارک در فیلم است.

فران طاهر در نقش رازا: فرماندهٔ گروهک تروریستی ده حلقه. طاهر از طرفداران کمیک است^[۱۲]و می‌خواست کمی انسانیت به شخصیت رازا اضافه کند. او در این باره می‌گوید:«من می‌خواستم نشان بدهم با این که رازا آدم بدی است اما بعضی اوقات بین انتخاب خوب و بد گیج می‌شود و متأسفانه انتخاب اشتباهی می‌کند. خوشبختانه جان به نظرات من احترام گذاشت و تغییراتی ایجاد کرد.»^[۱۵]

پل بتانی به جای صدای جارویس: برنامهٔ هوشمند شخصی استارک که در طی ساخت نسخه‌های جدید زره به استارک کمک می‌کند. در کتاب جارویس در اصل شخصیت خدمت گزار استارک یعنی ادوین جارویس می‌باشد اما در فیلم نام او از اختصار "فقط یک سیستم فوق هوشمند" (به انگلیسی: Just A Rather Very Intelligent System) گرفته شده است.^[۱۶] بتانی شرکت در این پروژه را به عنوان لطفی به فاورو (که قبلاً با هم در فیلم ویمبلدون همکاری داشتند) انجام داد و گفت زمانی که شروع به ضبط صدا در جلسات دو ساعته گرفتند از داستان فیلم خبر نداشته است.^[۱۷]

لزلی بیب در نقش کریستین اورهارت: یک گزارشگر مجلهٔ ونتی فر. او در داستان کمیک نقش بسیار کوچکی دارد اما یک بار برای دیلی باگل از تونی استارک جاسوسی کرد.^[۱۸]

کلارک گرگ در نقش مامور کولسان از شیلد ظاهر می‌شود.^[۱۹] ساموئل ال. جکسون نیز در نقش فرماندهٔ شیلد نیک فیوری ظاهر می‌شود. پیش از این شرکت مارول با رضایت او از چهرهٔ اش برای ساخت شخصیت فیوری استفاده کرده بودند.^[۲۰] از شخصیت‌های معروف دیگری که در فیلم حضور داشتند می‌توان به استن لی یکی از خالقان شخصیت مرد آهنی (در صحنه‌ای در مهمانی توی استارک او را هیو هیفنر صدا می‌زند)^[۲۱]، خود کارگردان جان فاورو نیز در نقش بادیگارد و رانندهٔ استارک، هپی هوگان اشاره کرد..^[۵] همچنین افرادی مانند ویل لی من، تام مورلو، جیم کرامر وگوست فیس کیلاه نیز در این فیلم نقش‌هایی را بازی کردند.^{[۲۲][۲۳][۲۴]}

داستان

تونی استارک، یک نابغهٔ مهندسی پلی بوی، کسی که شرکت استارک را از پدرش به ارث برده است به همراه دوست خود کلنل جیمز رودس برای نمایش موشک جدید خود با نام "جریکو" به مناطق جنگی در افغانستان سفر می‌کند. استارک در طی کمینی در راه به شدت زخمی شده و توسط گروهکی تروریستی با نام ده حلقه در غاری زندانی شده و گروگان گرفته می‌شود. یک آهنربای الکتریکی ساخته شده توسط یینسن، هم سلولی استارک، ترکش‌هایی که او را مجروح کرده‌اند را از قلب او دور نگه می‌دارد تا او زنده بماند. فرماندهٔ گروهک ده حلقه رازا به استارک پیشنهاد آزادی در برابر ساخت موشک جریکو برای گروهک می‌دهد، اما تونی و یینسن مطمئنند که رازا بر قول خود وفادار نخواهد ماند.

استارک و یینسین به طور مخفیانه ژنراتور قوی‌الکتریکی به نام آرک می‌سازند تا نخست برق آهنربای استارک را تامین کند سپس در ساخت زره‌ای آهنی برای فرار به آن‌ها کمک کند. ده حلقه زمانی که متوجهٔ کارهای استارک می‌شوند به کارگاه حمله می‌کنند اما یینسین خود را قربانی می‌کند تا زمانی کافی برای آماده سازی زره فراهم کند. استارک تمام راه غار به بیرون را می‌جنگد و یینسین را در حال مرگ پیدا می‌کند، سپس با آتش کشیدن مقر ده حلقه و نابود کردن اسلحه‌ها با پرواز کردن از آنجا فرار می‌کند اما در بیابانی سقوط کرده و زره متلاشی می‌شود. بعد از نجات پیدا کردن توسط رودس و بازگشت به خانه، استارک اعلام می‌کند که شرکتش دیگر تولید اسلحه نمی‌کند. عوبدیا استین، شریک قدیمی پدر استارک و مدیر شرکت به تونی گوش زد می‌کند که چنین کاری ممکن است به اعتبار خانوادهٔ او صدمه بزند. در این زمان تونی در کارگاه خانه‌اش، رآکتوریجدید برای سینه‌اش و زره‌های جدیدتر و کاملی تری می‌سازد.

در اولین نشست خبری بعد از بازگشت استارک خبرنگاری با نام کرسیتین اورهارت او را از فروخته شدن سلاح‌های شرکت استارک من‌جمله موشک جریکو به گروهک ده حلقه و حملهٔ این گروهک به روستای یینسن مطلع می‌سازد. همچنین استارک متوجه می‌شود که استین در تلاش است تا او را به جای خود مدیر شرکت کند. در نتیجه استارک زره جدید خود را پوشیده و به اففانستان پرواز می‌کند، تروریست‌های ده حلقه را کشته، روستا را نجات داده و تمام سلاح‌ها را نابود می‌کند. در راه بازگشت استارک توسط۲ جت جنگنده اف-۲۲ رپتور مورد حمله قرار می‌گیرد. او با رودس تماس می‌گیرد و راز خود را برای او برملا می‌کند تا حمله‌ها متوقف شوند. در این زمان اعضای ده حلقه تکه‌های زره اولیه را پیدا کرده و به استین در برابر اسلحه تحویل می‌دهند و او نیز به کمک مهندسی معکوس و اسلحه‌های بیشمار، زره‌ای دیگر برای خود می‌سازد. در پی پیدا کردن سلاح‌های فروخته شدهٔ دیگر به ده حلقه، استارک دستیار خود ویریجینیا "پپر" پاتز را مجبور به هککردن کامپیوتر دفتر استین می‌کند. پپر می‌یابد استین کسی بوده که به تروریست‌ها سلاح می فروخته و ده حلقه را اجیر کرده تا استارک را به قتل برسانند. پاتز بعداً با مامور فیل کولسان از سازمان ضد ترورسیستی "مداخله استراتژیک کشور، بخش اجرا و امایش" (به انگلیسی: Strategic Homeland Intervention, Enforcement and Logistics Division) یا به اختصار شیلد (به انگلیسی: S.H.I.E.L.D) ملاقات می‌کند و نقشه‌های استین را برای وی بازگو می‌کند. دانشمندان استین قادر به شبیه سازی آرک استارک نیستند بنابرین او در خانهٔ استارک مخفی شده و به کمک وسیلهٔ صوتی او را فلج کرده و آرک را می‌دزدد. پاتز و چند مامور شیلد سعی در دستگیر کردن استین می‌کنند اما او با کامل کردن زرهٔ خود به آن‌ها حمله می‌کند. استارک با استین مبارزه می‌کند اما بدون رآکتور جدید نمی‌تواند از تمام توانایی‌های خود استفاده کند. استارک استین را به پشت بام کارخانهٔ استارک می کشاند و از پاتز می‌خواهد تا رآکتور موجود در کارخانه را فعال کند. با فعال شدن رآکتور و ایجاد موجی الکتریکی، استین بیهوش شده و به داخل آن سقوط می‌کند و به دلیل انفجار ناشی از آن کشته می‌شود. روز بعد تمام روزنامه‌ها در مورد ابر قهرمان جدیدی به نام مرد آهنی می‌نویسند. مامور کولسان به استارک داستانی دروغین دربارهٔ نحوهٔ مرگ استین برای پوشیدن ماجرا می‌دهد. در نشست خبری، استارک ابتدا داستان دروغین را تعریف می‌کند اما در آخر اعلام می‌کند که او مرد آهنی است. در صحنه‌های پایانی و پس از نمایش دست اندر کاران فیلم، نیک فیوری مدیر شیلد به خانهٔ استارک و تنها می‌گوید که مرد آهنی تنها ابر قهرمان دنیا نیست و به پروژهٔ انتقام جویان اشاره می‌کند.

ساخت

آماده سازی

در آوریل ۱۹۹۰ کمپانی یونیورسال استودیوز حق ساخت مرد آهنی برای سینما را خرید^[۲۵] و استوارت گوردون را نیز مسوؤل برنامه ریزی این پروژهٔ با هزینه کم کرد.^[۹] تا فوریه ۱۹۹۶ مکپانی فاکس قرن بیستم این حق را از یونیورسال خرید.^[۲۶] در ژانویه ۱۹۹۷، نیکولاس کیج علاقهٔ خود را برای بازی در نقش اصلی این فیلم نشان داد،^[۲۷] در سپتامبر ۱۹۹۸ تام کروز نیز تمایل خود را برای به عهده گرفتن تهیه کنندگی و بازیگری در این فیلم اعلام کرد.^[۲۸] جف وینتار و خالق مرد آهنی استن لی داستانی را که وینتار نوشته بود به صورت نمایش نامه درآوردند. جف کین نیز باری دیگر نمایش نامه را ویرایش کرد.^[۲۹] کوئنتین تارانتینو در اکتبر ۱۹۹۹ صحلت‌هایی دربارهٔ نویسندگی و کارگردانی فیلم زد.^[۳۰] با بسته نشدن قرار دادی، در دسامبر همان سال حقوق ساخت به شرکت نیو لاین سینما منتقل شد..^[۳۱] تا ژوئیه ۲۰۰۰ نویسندگان تد الیوت، تری روسیو و تیم مک کنلایزداستان را برای این استدیو حاضر کردند^{[۳۲][۲۹][۳۳]}. همچنین مک کنلایز از ایده حضور نیک فیوری در فیلم استفاده کرد.^[۲۹] شرکت نیو لاین در ژوئن ۲۰۰۱ با جاش ودن برای کارگردانی مزاکراتی را انجام داد.^[۳۴] نهایتاً در دسامبر ۲۰۰۲ مک کنلایز نوشتن فیلم نامه را کامل کرد.^[۳۵]

زره شماره ۳، ساخته شده از تیتانیوم و طلا.

در دسامبر ۲۰۰۴ استدیو با برنامه ریزی برای انتشار فیلم در ۲۰۰۶، نیک کسوتس را برای کارگردانی انتخاب کرد.^[۳۶] اما بعد از دو سال عدم پیشرفت در پروژه، قرار داد با کسوتس فسخ و حق ساخت به مارول بازگشت. پیش نویس‌های فیلم نامهٔ جدید توسط آلفرد گوگ، مایلز میلار و دیوید هایتر آماده شد هرچند هیچ وقت با آن موافقت نشد. در نسخهٔ نیو لاین، مرد آهنی در برابر پدرش هاوارد استارک که تبدیل به ماشین جنگ شده است قرار می‌گیرد.^[۳۷] در نوامبر ۲۰۰۵، مارول اسدیوز تمام پروژه را از اول شروع کرد^[۳۸] و مرد آهنی را به عنوان اولین کار مستقل این استدیو اعلام کرد.^[۴]طیق گفتهٔ یکی از تهیه کنندگان جرمی لتچمن، حدود با حدود ۳۰ نویسنده صحبت شد که همگی به خاطر عدم جذابیت مرد آهنی و تنهایی مارول استدیوز پیشنهاد را رد کردند. حتی بازنویسی فیلم نامه نیز با مشکلات زیادی روبرو شد.^[۳۹]

قبل از آنکه در آوریل ۲۰۰۶ جان فاورو به عنوان کارگردان انتخاب گردد با لن وایزمن مذاکراتی انجام شد.^[۴۰] همچنین آرتور مرکوم و مت هالووی نیز به عنوان نویسنده‌ها انتخاب شدند.^[۴۱] مارک فرگوس و هاوک اوستبای جداگانه بر روی فیلم نامه کار کردند،^[۴۲] و فیلم نامه توسط جان آگوستویرایش شد. نویسندگان کتاب کمیک مارک میلار، برایان مایکل بندیس، جو کوئسادا، تام بروورت،اکسل آلونسو و رالف مکچیو نیز برای دادن نظر و راهنمایی به فاورو دعوت شدند.^[۴۳]

فاورو به خاطر همکاری با آوی آراد در پروژه بی باک خواستار همکاری دوباره با این تهیه کننده شد.^[۴]فاورو وقتی شغل را دریافت کرد با رژیم گرفتم و از دست دادن هفتاد پوند وزن جشن گرفت.^[۹]کارگردان توانست با ترکیب چند فیلم مانند جیمز باند، تام کلنسی و پلیس آهنی، فیلمی فوق جاسوسی بسازد.^[۴۴]. فاورو کار خود را الهام از فیلم‌های سوپرمن^[۴] و بتمن^[۴۵]می‌دانست، می‌خواست تا مرد آهنی فیلمی دربارهٔ مرد بالغی باشد که تازه خود را در میایبد و دنیا را از آنچه که قبلاً می دانسته پیچیده تر می‌بیند.^[۴۶] فاورو ماجرای جنگ ویتنام را این بار در افغانستان نمایش می‌دهد.^[۷]

انتخاب نقش منفی نیز بسیار سخت بود زیرا فاورو باور داشت ویژگی‌های مرد آهنی، مندارین را غیر واقعی نشان خواهد داد.^[۴۳] او حس می‌کرد که تنها زمانی می‌شود و از مندارین استفاده کرد که آمادگی قبلی در قسمت‌های دیگر داده شده باشد.^[۴۷] تصمیمی که گرفته شده این بود که مندارین را مانند سائورون در ارباب حلقه‌ها به پس زمینه برده شود.^[۴۵] فاورو همچنین می‌خواست مرد آهنی با یک غول نبرد کند. با استخدامبریجز، عوبدیا استین جانشین مندارین شد و استین رسماً شخصیت منفی فیلم قرار گرفت.^[۲۴] همچنین کرایمسان داینامو نیز در فیلم نامه به عنوان شخصیتی منفی قرار گرفت. فاورو اعتقاد داشت بایستی برای طرفداران ارجاع‌هایی از دیگر ابرقهرمانان و دیگر داستان‌های کمیک قرار داد. اون این کار را با کد گذاری دو جت حمله کنند به مرد آهنی با نام‌های "شلاق ۱" و "شلاق ۲" اشاره‌ای به یکی از افراد شرور با نام شلاق سیاه کرد. همچنین سپر کاپیتان آمریکا را در کارگاه استارک نمایش داد.^[۴۸]

جان فاورو، کارگردان فیلمهای مرد آهنی، از ایلان ماسک بعنوان الگوی شخصیت تونی استارک نام برده است.^[۴۹]

فیلم برداری

ساخت فیلم در جایگاه سابق صدابرداری استدیو هیوز در پالایا ویستا در لوس آنجلس آمریکا انجام گرفت.^[۵۰] فاورو سواحل شرقی امریکا را به خاطر وجود دیگر ابرقهرمانان جایگاه مناسبی برای مرد آهنی ندید.^[۷] هاوارد هیوز یکی از الگوهای داستان بود و فیلم سازان با دانستن این مطلب ساخت زره شماره ۳ را در همان جایی نشان دادند که هواپیمای هیوز اچ-۴ هرکولیس ساخته شد.^[۱۲]

فیلم برداری در ۱۲ مارس^[۵۱]۲۰۰۷ با چند هفته ضبط افغانستان آغار شد.^[۵۲] غاری که استارک در آن زندانی شده بود محیطی ۱۵۰-۲۰۰ متری بود که با ساخت ریل در آن، آزادی زیادی به گروه فیلم برداری می‌داد.^[۷] طراح تولید جی. مایکل ریوا با دیدن فیلم‌های طالبان افغانستان و دیدن بخارهای خارج شده از دهان آن‌ها متوجه شد غارها باید جایی بسیار سرد باشند و چندین کولر را سر صحنه با خود آورد. همچین نصیحت‌هایی به داونی دربارهٔ زندان مثل استفادهٔ جوراب به جای کیسهٔ چای کرد.^[۱۲] بعد از آن که فیلم برداری در لون پاینکالیفرنیا پایان گرفت، برای ضبط دیگر قمست‌های افغانستان به اولانچا در سن دئونس کالیفرنیا منتقل شدند اما به خاطر بادهایی با سرعت ۶۰ تا ۱۰۰ کیلومتر در ساعت فیلم برداری دو روز به عقب افتاد.^[۱۲]

در اواسط آوریل^[۵۳] تا دوم می^[۵۴] فیلم برداری از پایگاه هوایی ادواردز انجام شد. تصاویر خانهٔ استارک به صورت دیجیتالی و بر روی پوینت دام درمالیبو کالیفرنیا سوار شد.^[۲۴] فیلم برداری در ۲۵ ژوئن ۲۰۰۷ و سیزار پالاس لاس وگاس به پایان رسید.^[۵۵] فاورو در مصاحبات گفت:«برای خودم هم عجیب بود که طبق برنامه کارها تمام شد. انتظار دردسرهای زیادی داشتم.» او "کسانی با توانایی ساخت اکشن خوب" استخدام کرد تا "داستان زندگی یک نفر تبدیل به داستان‌های کمیک شود".^[۹]

در دیالوگ‌ها اکثراً بدیهه سازی انجام می‌شد چرا که نویسندگان هنوز دیالوگ‌ها را آماده نکرده بودند.(فیلم سازان تصمیم گرفتند به جای دیالوگ، داستانی بهتر و قابل قبول تر بسازند). همچنین فاورو معتقد بود بدیهه سازی فیلمش را طبیعی تر جلوه خواهد داد. بعضی از صحنه‌ها با دو دوربین گرفته می‌شدند و دیالوگ‌ها همان جا برای بازیگران خوانده می‌شد اما چون داونی دوست داشت هر دفعه چیزی جدید را امتحان کند، برداشت‌های بیشماری داشتند.^[۲۴] این پیشنهاد داونی بود تا در نشست خبری، استارک بر روی زمین بنشیند،^[۹] همچنین سخنرانی ایراد شده زمان معرفی موشک جریکو، تماماً به دست داونی ساخته شد.

برایان مایکل بندیس برای نیک فیوری، ۳ صفحه دیالوگ نوشت که فیلم سازها از بین آنها چند خط انتخاب کنند.^[۴۳] قسمت نهایی فیلم که فیوری در آن حضور داشت توسط گروه کارکنان مخصوص به منظور مخفی نگه داشتن آن برداراشت شد اما تنها چند روز بعد عکس‌های این صحنه بر روی اینترنت قرار گرفت. مارول استیوز برای آن که طرفداران را سوپرایز نگه دارد، تمام نشانه‌های این صحنه را پاک کرد.^[۵۶]

جلوه‌های ویژه

فاورو می‌خواست با نشان دادن هر ۳ مرحلهٔ زره، آن را قابل باور سازد.^[۷] استن وینستون، یکی از طرفداران کتاب‌های کمیک، و شرکت او یک نسخه زره از آهن و پلاستیک ساختند. آن‌ها قبل از این با فاورو در پروژه زاتورا همکاری داشتند.^[۱۲] ترس اصلی فاورو در استفاده از افکت‌ها، معلوم بودن تفاوت بین قسمت‌های ساخته شدهٔ دیجیتالی و واقعی بود.^[۵۷] شرکت اینداستریال لایت اند مجیک (آی ال ام) برای انجام افکت‌های دیجیتالی و دو شرکت اورفنیج و امبسی نیز برای تکمیل کار به آن‌ها ملحق شدند. فاورو با دیدن فیلم‌های دزدان دریایی کارائیب: پایان جهان وتغییرشکل‌دهندگان که از کارهای شرکت آی ال ام بودند، پروژه را به آن‌ها سپرد.^[۱۲]

در ساخت زره شماره ۱ سعی شد تا به گونه‌ای بنظر برسد که از قطعات یدکی مختلفی ساخته شده است. به طور کلی قسمت پشت از زره کمتری نسبت به جلو برخوردار است چرا که استارک از آن برای حمله به جلو استفاده خواهد کرد. همچنین در زره استین از طراحی این زره استفاده شد. از این زره تنها یک قسمت ۴۱ کیلو گرمی ساخته شد چرا که با وزنی بیش از این تمام زره از هم متلاشی می‌شد. به همین خاطر هم زره در تمام مدت نصفه به تن شد.^[۱۲] امبسی یک نسخهٔ دیجیتالی از زره شماره ۱ تهیه کرد.^[۵۸] همچنین استن وینستون استدیوز یک نسخهٔ رباتیک ۳ متری و ۳۶۰ کیلویی از تاجر آهنی (عوبادیا استین) ساخت^[۱۲] که برای حرکت دادن یک دست به ۴ اپراتور نیاز داشت، همچنین برای شبیه سازی حالت راه رفتن، آن را بر روی یک گیمبال ساختند.^[۱۲] برای ضبط قسمتی که زره در حال ساخت بود نیز از یک ماکت استفاده شد.^[۲۴]

در ساخت زره شماره ۲ از ویژگی‌های هواپیما با بال‌های کوچکی استفاده شد.^[۲۴] نقاش کتاب‌های مارول، ادی گرانو با کمک تصویگر فیل ساندرززره شماره ۳ را طراحی کردند.^[۵۹] طراحی‌های نخست گرانو الهام دهندهٔ اولیه فیلم بود و با قرار گرفتن آن بر روی صفحهٔ مای اسپیس فاورو برای همه شناخته شد.^[۴۵] ساندرز مفهوم هنری گرانو را ساده تر، آهنی تر و کمتر کارتونی کرد.^[۱۲] بعضی اوقات داونی مجبور بود برای برداشت صحنه‌های متحرک فیلم تنها کلاه خود، دستکش‌ها و زره سینه ای را به تن کند.^[۱۲] برای ضبط صحنه‌های پرواز زره شماره ۳ به صورت دیجیتالی ترسیم و برای واقع نمایی، برخاستی آهسته و فرودی سریع ساخته شد. برای ساخت صحنه‌های نبرد مرد آهنی و جنگنده‌های اف-۲۲ رپتور، دوربین‌ها برای نشان دادن فیزیکی، باد و یخ بر روی لنز در هوا به پرواز در آمدند.^[۶۰]برای مطالعهٔ بیشتر در مورد نحوهٔ پرواز، از چند چترباز در تونل باد فیلم برداری شد.^[۶۱]

فیل ساندرز طراحی مفهومی از ماشین جنگ کشید و اعلام کرد تصمیم دارد از آن در فیلم استفاده کند اما در میانهٔ تولید از برنامه خط خورد. ساندرز گفت:«قرار بود ماشین جنگ، زره شماره ۴ نامیده شود و به خاطر تا دندان مسلح بودن حتی توانایی شکست دادن زره شمار ۳ را داشت. همچنین قرار بود تونی استارک آن را در نبر نهایی خود بپوشد.»^[۶۲]

موسیقی

آهنگساز رامین جوادی از طرفداران مرد آهنی است و هنوز هم نسخه‌های دهٔ ۷۰ آن را دارد. او برخلاف برادرش، امیر هنوزهم طرفدار هوی متالاست. او معمولاً عادت دارد آهنگ را بعد از تماشای تدوین نهایی فیلم بسازد اما این بار جوادی با دیدن فیلم تبلیغاتی مرد آهنی شروع به تولید آهنگ برای آن کرد. فاورو بر روی استفادهٔ هوی گیتار تایید می‌کرد و جوادی قبل از آنکه با ارکست خود تمرین کند، آن را با گیتار خود آماده کرد. آهنگساز نحوهٔ بازیگری داونی را الهامی برای لایتموتیف آثار خود می داند. آهنگ مورد علاقهٔ جوادی آهنگ "اردنگی" (به انگلیسی: kickass)به خاطر ریتم مخصوص و ماشینی بودن آن است.^[۶۳] گیتارست تام مورلو از ریج اگینست د ماشین و آدیو اسلیو که در فیلم نیز در نقش یک بادیگارد دیده شد، برای ضبط گیتار همکاری کرد.

انتشار

داونی در افتاحیه در مکزیکو سیتی

مراسم فرش قرمز در سینمای گریتر آنین در خیابان جورج سیدنی و در تاریخ ۱۴ آوریل ۲۰۰۸ برگزار شد.^[۶۴]فیلم به صورت جهانی (به غیر از ژاپن) بین ۳۰ آوریل و ۷ می ۲۰۰۸ پخش شد. تنها در ژاپن بود که مرد آهنی در سپتامبر ۲۰۰۸ به روی پرده‌ها آمد.^[۶۵]

بازاریابی

دو شرکت مارول و پارامونت از کمپین تبلیغاتی فیلم تغییرشکل‌دهندگان کپی برداری کردند.^[۶۶] شرکت سگا بازی ویدویی بر اساس داستان و با صدای بازیگران فیلم منتشر کرد.^[۶۷] یک تبلیغ ۳۰ ثانیه‌ای در چهل و دومین مسابقهٔ سوپر بال نمایش داده شد.^[۶۸] ۶٬۴۰۰ فروشگاه سون ایلون در آمریکا برای تبلیغ همکاری کردند و شرکت ال جی نیز قرار دادی در این باره با شرکت پارامونت بست.^[۶۶] شرکت هاسبرو مجسمه‌های کوچکی از مرد آهنی و مرد تیتانیومی (که در بازی حاضر بود) تولید کرد.^[۶۹]

شرکت اتوموبیل سازی آئودی و رستوران زنجیره‌ای برگر کینگ نیز تبلیغاتی جهانی برای فیلم انجام دادند. همانطور که مایکل بی برای فیلم تغییرشکل‌دهندگان تبلیغ رستوران‌های زنجیره‌ای را کرادگردانی کرد، جان فاورو برای مرد آهنی انجام داد.^[۶۶] در طول فیلم استارک آئودی آر۸ می راند و در نشست خبری بعد از فرار از افغانستان، همبرگری از برگر کینگ به دست دارد. در فیلم سه ماشین آئودی اس۶ سدان، آئودی اس۵اسپورت کوپه و آئودی کیو۷ اس یو وی نیز استفاده شد.^[۷۰] آئودی وبسایتی برای مرد آهنی مشابه وبسایتی که شرکت جنرال موتورز برای تغییرشکل‌دهندگان ساخته بود، ایجاد کرد.^[۶۶] همچنین شرکت اوراکل در سایت خود تبلیغی برای فیلم قرار داد.^[۷۱] با محاسبهٔ هزینه‌های بازاریابی، بودجهٔ تبلیغاتی مرد آهنی رقمی بین ۵۰ تا ۷۵ میلیون دلار آمریکا برآورد می‌شود.^[۷۲]

فروش در سینما

در اولین هفتهٔ انتشار فیلم، با فروش ۹۸٬۶۱۸٬۶۶۸ دلار در ۴٬۱۰۵ سینما تنها در آمریکا و کانادا رتبه اول پرفروش ترین فیلم را بدست آورد.^[۷۳] این یعنی رتبهٔ یازدهم فروش در هفتهٔ اول،^[۷۴] نهم در تعداد سینماهای نمایش دهنده^[۷۵] و رتبهٔ سوم در بیشترین فروش (بعد از ایندیانا جونز و قلمرو جمجمه بلورین و بتمن: شموالیه تاریکی). فیلم تنها در روز اول با فروش ۳۵٫۲ میلیون دلار به رتبهٔ سیزدهم پرفروشترین در روز نخست دست یافت.^[۷۶] مرد آهنی رتبهٔ دوم پرفرئش ترین فیلم قسمت اول بعد از مرد عنکبوتی دریافت کرد. و رتبهٔ چهام آغاز هفته بین دیگر فیلم‌های ابرقهرمانانه را بدست آورد.^[۷۷] همچنین در هفتهٔ دوم شروع فیلم با فروش ۵۱٫۱ میلیون دلار در آمریکا و کانادا در مقام پرفروشترین فیلم هفته باقی‌ماند.^[۷۳] در ۱۸ ژانویه ۲۰۰۸، مرد آهنی به اولین فیلمی در سال ۲۰۰۸ با فروش بیش از ۳۰۰ میلیون دلار تبدیل شد.^[۷۸][۷۹] نهایتاً در ژوئیه ۲۰۰۹ پروندهٔ مرد آهنی با فروش ۵۸۵٬۱۷۴٬۲۲۲ دلار آمریکا بسته شد.^[۸۰]

فروش در بخش خانگی

دی وی دی‌ها و بلو-ری‌های مرد آهنی ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۸ در آمریکای شمالی و ۲۷ اکتبر ۲۰۰۸ در اروپا منتشر شد.^[۸۱] فروش دی وی دی‌ها فوق العاده بود: ۴ میلیون نسخه و درآمدی معادل بیش از ۹۳ میلیون دلار آمریکا.^[۸۲][۸۳] در انتها ۹ میلیون نسخه به فروش رفت و بیش از ۱۶۰ میلیون دلار (بدون در نطر گرفتن بلو-ری‌ها) کسب کرد.^[۸۲]

جوایز

مرد آهنی به عنوان یکی از برترین فیلم‌های سال ۲۰۰۸ توسط بنیاد فیلم آمریکا انتخاب شد.^[۸۴] فیلم در هشتاد و یکمین مراسم اسکار، نامزد بهترین جلوه‌های یصری و بهترین تدوین موسیقی شد اما آن‌ها را به مورد عجیب بنجامین باتن و بتمن: شموالیه تاریکی باخت.^[۸۵][۸۶] همچنین برای جایزه ساترن در ۹ بخش نامزد شد،^[۸۷] که به جوایز بهترین فیلم علمی تخیلی، بهترین کارگردانی (برای فاورو) و بهترین بازیگر مرد (برای داونی) بسنده کرد.^[۸۸] در همان سال، مجلهٔ ایمپایر مرد آهنی را به عنوان یکی از ۵۰۰ فیلم برتر تاریخ انتخاب کرد.^[۸۹] همچنین تونی استارک به عنوانی یکی از ۱۰۰ شخصیت‌های برتر تاریخ معرفی شد^[۹۰] و در لیست ۱۰۰ شخصیت‌های تخیلی ماندونیا دات کام رتبهٔ ۳۷ ام را بدست آورد.^[۹۱]این فیلم همچنین نامزد جایزهٔ انتخاب کودکان سال ۲۰۰۹ شد که از فیلم دبیرستان موزیکال ۳: سال آخر شکست خورد.

ادامه

مرد آهنی ۲[ویرایش]

در ۷ می ۲۰۱۰، جان فاورو به عنوان کارگردان و رابرت داونی جونیور به عنوان هنرپیشهٔ نقش اول در فیلم مرد آهنی ۲ باز می‌گردند. این بار دن چیدن به جای ترنس هاورد در نقش کلنل رودس و ماشین جنگ بازی می‌کند. همچنین گوینث پالترو مانند سابق در نقش معشوقه و دستیاراستارک، پپر پاتز حضور پیدا می‌کند. از بازیگران جدید می‌توان به میکی رورک در نقش ایوان وانکو، شخصیت منفی این قسمت; سم راکول در نقشجاستین همر رقیب تجاری استارک اشاره کرد. این بار نیز ساموئل ال. جکسون در نقش فرماندهٔ شیلد حضور پیدا کرد.

مرد آهنی ۳

کمپانی‌های دیزنی، مارول و پارامونت تاریخ ۳ می ۲۰۱۳ را به عنوان روز انتشار فیلم مرد آهنی ۳ اعلام کردند.^[۹۲] فاورو در دسامبر ۲۰۱۰ گفته بود که دیگر قسمت سوم سه گانهٔ مرد آهنی را کارگردانی نخواهد کرد بنابراین انتظار می‌رود کارگردانی این قسمت بر عهدهٔ شرکت مجیک کینگدام وشین بلک گذاشته شود.^[۹۳][۹۴] در اواسط آوریل ۲۰۱۲ تهیه کنندهٔ مرد آهنی ۳ کوین فیگ اعلام کرد تا فیلم برداری آن در کارولینای شمالی انجام خواهد شد و پنج هفته به طول خواهد کشید.^[۹۵]

منابع